Terwijl Nederland worstelt met een vol elektriciteitsnet en veranderende marktomstandigheden, worden er zowel op land als op zee belangrijke stappen gezet om de energietransitie te versnellen. In Groningen heeft energiebedrijf Novar een private oplossing gevonden voor de lokale netcongestie, terwijl de overheid de tender voor een nieuw groot windpark op zee heeft geopend.
Novar omzeilt netcongestie met eigen netwerkaansluiting in Groningen
Het Nederlandse groene energiebedrijf Novar heeft een particuliere netaansluiting gerealiseerd voor een zonnepark in de provincie Groningen. Deze oplossing was noodzakelijk omdat de lokale distributienetbeheerder (DSO), Enexis, geen capaciteit meer had op het overbelaste middenspanningsnet.
Sander Daniëls, projectdirecteur bij Novar, legt uit dat het bedrijf met de netaansluiting “Avermieden” nu als zijn eigen netbeheerder kan optreden. Dit private netwerk, een zogeheten gesloten distributiesysteem (GDS), maakt een directe verbinding met het landelijke hoogspanningsnet van TenneT mogelijk. Het GDS bestaat uit een transformatorstation en ondergrondse kabels. De opgewekte stroom van aangesloten projecten wordt via een 33 kV-kabel naar het transformatorstation getransporteerd. Vanaf daar loopt een acht kilometer lange 220 kV-kabel naar het hoogspanningsstation van TenneT.
Het systeem is ontworpen met de toekomst in gedachten. “De stroomkabel zelf heeft een capaciteit van 650 MVA, wat aanzienlijk meer is dan de 200 MVA die de zonneparken vereisen,” aldus Daniëls. Hierdoor is er ruimte voor toekomstige uitbreiding, zoals de aansluiting van batterijopslagsystemen of zelfs andere private bedrijven. Volgens de huidige wetgeving mag een GDS maximaal 500 gebruikers hebben, exclusief huishoudens.
Het eerste project dat op het nieuwe netwerk wordt aangesloten, is de eerste fase van zonnepark Eekerpolder (87 MW). Dit zonnepark, een samenwerking tussen Novar en Coöperatie Eekerpolder, zal na voltooiing volgend jaar een capaciteit van bijna 200 MW hebben, waarmee het het grootste zonnepark van Nederland wordt. Het project wordt in drie fasen ontwikkeld, waarbij elke fase in een ander jaar SDE++ subsidie heeft ontvangen.
Regering opent tender voor 1 GW windpark Nederwiek I-A op zee
Tegelijkertijd zet de overheid de volgende stap in de ontwikkeling van windenergie op de Noordzee. De inschrijving voor de vergunning voor het offshore windpark Nederwiek I-A is geopend. Marktpartijen hebben tot 30 oktober de tijd om een bod uit te brengen voor de bouw en exploitatie van dit 1 GW-windpark, dat zo’n 95 kilometer uit de kust van Noord-Holland zal komen te liggen.
De tender is aangepast aan de uitdagende marktomstandigheden. Oorspronkelijk zouden er twee kavels van 2 GW worden aangeboden. De overheid besloot dit te halveren om risico’s te beperken en meer partijen de kans te geven om mee te dingen. De bekendmaking van de winnaar wordt in het voorjaar van 2026 verwacht, en de bouw van het windpark staat gepland voor 2030. De opgewekte stroom zal via een platform van TenneT en exportkabels naar Borssele worden getransporteerd, waar het wordt ingevoed op het landelijke hoogspanningsnet.
De beoordeling van de offertes gebeurt via een vergelijkende toets met een financieel bod. Daarnaast worden extra criteria gehanteerd die innovatie op het gebied van ecologie, circulariteit en systeemintegratie moeten stimuleren.
Onzekere markt vraagt om overheidssteun
De aanpassingen aan de tender komen niet uit de lucht vallen. Eerder dit jaar werden de tenders voor de kavels IJmuiden Ver Gamma A en B ingetrokken vanwege stijgende kosten en een lagere elektriciteitsvraag dan verwacht. Om te voorkomen dat de ontwikkeling van offshore windenergie in Nederland stagneert, presenteerde de regering in september het “Actieplan Windenergie op Zee”. Dit plan bevat maatregelen om de bouw van nieuwe windparken financieel te ondersteunen en de vraag naar de opgewekte stroom te stimuleren.
Volgens Andre Craens van branchevereniging NedZero wordt het spannend. “De tender voor Nederwiek I-A zal uitwijzen of de aanpassing van de tenderregeling voldoende is geweest om marktpartijen te verleiden een bod te doen, of dat de belangstelling voor de volgende tenders groter zal zijn zodra er meer duidelijkheid is over het actieplan,” aldus Craens. Wanneer de tenders voor de volgende kavels (Nederwiek I-B en II) zullen volgen, is afhankelijk van de vorming van een nieuw kabinet.
